##NARAYANEEYAM (Dasakas 11-20)## ##11 *ENTRY OF SANAKA AND OTHERS INTO VAIKUNTHA ## krameNa sarge parivardhamAne kadApi divyAH sanakAdayaste | bhavadvilokAya vikuNThalokaM prapedire mArutamandiresha || ##11-1## manoj~nanaushreyasakAnanAdyairanekavApamiNimandiraishcha | anopamaM taM bhavato niketaM munIshvarAH prApuratItakakShyAH ||##11-2## bhavaddidR^ikShUnbhavanaM vivikShUndvAHsthau jayasthAn vijayo.apyarundhAm | teShAM cha chitte padamApa kopaH sarvaM bhavatpreraNayaiva bhUman ||##11-3## vaikuNThalokAnuchitapracheShtau kaShTau yuvAM daityagatiM bhajetam | iti prashaptau bhavadAshrayau tau harismR^itirno.astviti nematustAn || ##11-4## tedetadAj~nAya bhavAnavAptaH sahaiva lakShmyA bahiraMbujAksha | khageshvarAMsArpitachArubAhurAnandayaMstAnabhirAmamUrtyA || ##11-5## prasAdya gIrbhiH stuvato munIndrAnananyanAthAvatha pArShadau tau saMrambhayogena bhavaistribhirmAmupetamityAttakR^ipAM nyagAdIH ||##11-6## tvadIyabhR^ityAvatha kAshyapAttau surArivIrAvuditau ditau dvau | sandhyAsamutpAdanakaShTacheShTau yamau cha lokasya yamAvivAnyau || ##1-7## hiraNyapUrvaH kashipuH kilaikaH puro hiraNyAkSha iti pratItaH | ubhau bhavannAthamasheShalokaM ruShA nyarundhAM nijavAsanAndhau || ##11-8## tayorhiraNyAkShamahAsurendro raNAya dhAvannanavAptavairI | bhavatpriyAM kShmAM salile nimajya chachAra garvAdvinadan gadAvAn || ##11-9## tato jaleshAtsadR^ishaM bhavantaM nishamya babhrAma gaveShayaMstvAm | bhaktaikadR^ishyaH sa kR^ipAnidhe tvaM nirundhi rogAn marudAlayesha || ##11-10## ##12 *THE BOAR INCARNATION ## svAyambhuvo manuratho janasargashIlo dR^iShTvA mahImasamaye salile nimagnAm | sraShTAramApa sharaNaM bhavada~NghrisevA\- tuShTAshayaM munijanaiH saha satyaloke || ##12-1## kaShTaM prajAH sR^ijati mayyavanrnimagnA sthAnaM sarojabhava kalpaya tatprajAnAm | ityevameSha kathito manunA svayambhU\- rambhoruhAkSha tava pAdayugaM vyachintIt || ##12-2## hA hA vibho jalamahaM nyapibaM purastAd adyApi majjati mahI kimahaM karomi | itthaM tvada~NghriyugaLaM sharaNaM yato.asya nAsApuTAtsamabhavaH shishukolarUpI || ##12-3## a~NguShThamAtravapurutpatitaH purastAt bhUyo.atha kumbhisadR^ishaH samajR^imbhathAstvam | abhre tathAvidhamudIkShya bhavantamuchchair vismeratAM vidhiragAtsaha sUnubhiH svaiH || ##12-4## ko.asAvachintyamahimA kiTirutthito me nAsApuTAtkimu bhavedajitasya mAyA | itthaM vichintayati dhAtarishailamAtraH sadyo bhavankila jagarjjitha ghoraghoram || ##12-5## taM te ninAdamupakarNya janastapaHsthAH satyasthitAshcha munayo nunuvurbhavantam | tatstotraharShulamanAH pariNadya bhUya- stoyAshayaM vipulamUrtiravAtarastvam || ##12-6## UrdhvaprasAriparidhUmrAvidhUtaromA protkShiptavAladhiravA~NmukhaghoraghoNaH | tUrNapradIrNajaladaH parighUrNadakShNA stotR^InmunIn shishirayannavateritha tvam ||##12-7## antarjalaM tadanu sa~NkulanakrachakraM bhrAmyattimi~NgilakulaM kaluShormimAlam | Avishya bhIShaNaraveNa rasAtalasthA\- nAkampayanvasumatImagaveShayastvam || ##12-8## dR^iShTvA.atha daityahatakena rasAtalAnte saMveshitAM jhaTiti kUTakiTirvibho tvam | ApAtukAnavigaNayya surArikheTAn daMShTrA~NkureNa vasudhAmadadhAH salIlam || ##12-9## abhyuddharannatha dharAM dashanAgralagna\- mustA~NkurA~Nkita ivAdhikapIvarAtmA | uddhAtaghorasalilAjjaladheruda~nchan ktIDAvarAhavapurIshvara pAhi rogAt || ##12-10## ##13 *THE SLAYING OF HIRANYAKSHA ## hiraNyAkShaM tAvadvarada bhavadanveShaNaparaM charantaM sAMvarte payasi nijaja~NghAparimite | bhavadbhakto gatvA kapaTapaTudhIrnAradamuniH shanairUche nandan danujamapi nindaMstava balam || ##13-1## sa mAyAvI viShNurharati bhavadIyaM vasumatIM prabho kaShTaM kaShTaM kimidamiti tenAbhigaditaH | nadan kvAsau kvAsAviti sa muninA darshitapatho bhavantaM saMprApaddharaNidharamudyantamudakAt || ##13-2## aho AraNyo.ayaM mR^iga iti hasantaM bahutarai- rduruktairvidhyantaM ditisutamavaj~nAya bhagavan | mahIM dR^iShTvA daMShTrAshirasi chakitAM svena mahasA payodhAvAdhAya prasabhamudayu~NthA mR^idhavidhau || ##13-3## gadApANau daitye tvamapi hi gR^ihItonnatagado niyuddhena krIDanghaTaghaTaravod{}ghuShTaviyatA | raNAlokaitsukyAnmilati surasaMghe drutamamuM nirundhyAH sandhyAtaH prathamamiti dhAtrA jagadiShe || ##13-4## gadonmarde tasmiMstava khalu gadAyAM ditibhuvo gadAghAtAdbhUmau jhaTiti patitAyAmahaha ##!## bhoH ##!## | mR^idusmerAsyastvaM danujakulanirmUlanachaNaM mahAchakraM smR^itvA karabhuvi dadhAno ruruchiShe || ##13-5## tataH shUlaM kAlapratimaruShi daitye visR^ijati tvayi Chindatyenat karakalitachakrapraharaNAt | samAruShTo muShTyA sa khalu vitudaMstvAM samatanot gaLanmAye mAyAstvayi kila jaganmohanakarIH || ##13-6## bhavachchakrajyotiShkaNalavanipAtena vidhute tato mAyAchakre vitataghanaroShAndhamanasam | gariShThAbhirmuShTiprahR^itibhirabhighnantamasuraM svapAdA~NguShThena shravaNapadamUle niravadhIH || ##13-7## mahAkAyaHsso.ayaM tava karasarojapramathito gaLadrakto vaktrAdapatadR^iShibhiH shlAghitahatiH | tadA tvAmuddAmapramadabharavidyotihR^idayA munIndrAssAndrAbhiH stutibhiranuvannadhvaratanum || ##13-8## tvachi chChando romasvapi kushagaNashchakShuShi ghR^itaM chaturhotAro.aMghrau srugapi vadane chodara iDA | grahA jihvAyAM te parapuruSha karNe cha chamasA vibho somo vIryaM varada gaLadeshe.apyupasadaH || ##13-9## munIndrairityAdistavanamukharairmoditamanA mahIyasyA mUrtyA vimalatarakIrtyA cha vilasan | svadhiShNyaM saMprAptaH sukharasavihArI madhuripo nirundhyA rogaM me sakalamapi vAtAlayapate || ##13-10## ##14 *THE KAPILA INCARNATION ## samanusmR^itatAvakA~NghriyugmaH sa manuH pa~NkajasambhavA~NgajanmA | nijamantaramantarAyahInaM charitaM te kathayansukhaM ninAya || ##14-1## samaye khalu tatra kardamAkhyo druhiNachChAyabhavastadIyavAchA | dhR^itasargaraso nisargaramyaM bhagavaMstvAmayutaM samAH siSheve || ##14-2## garuDopari kALameghakamraM vilasatkelisarojapANipadmam | hasitollasitAnanaM vibho tvaM vapurAviShkuruShe sma kardamAya || ##14-3## stuvate pulakAvR^itAya tasmai manuputrIM dayitAM navApi putrIH | kapilaM cha sutaM svameva pashchAt svagatiM chApyanugR^ihya nirgato.abhUH || ##14-4## sa manushshatarUpayA mahiShyA guNavatyA sutayA cha devahUtyA | bhavadIritanAradopadiShTassamagAtkardamamAgatipratIkSham || ##14-5## manunopahR^itAM cha devahUtiM taruNIratnamavApya kardamo.asau | bhavadarchananirvR^ito.api tasyAM dR^iDhashushrUShaNayA dadhau prasAdam || ##14-6## sapunastvadupAsanaprabhAvAddayitAkAmakR^ite kR^ite vimAne | vanitAkulasa~Nkulo navAtmA vyaharaddevapatheShu devahUtyA || ##14-7## shatavarShamatha vyatItya so.ayaM nava kanyAH samavApya dhanyarUpAH | vanayAnasamudyato.api kAntAhitakR^ittvajjananotsuko nyavAtsIt || ##14-8## nijabhartR^igirA bhavanniShevA niratAyAmatha deva devahUtyAm | kapilastvamajAyathA janAnAM prathayiShyanparamAtmatattvavidyAm || ##14-9## vanameyuShi kardame prasanne matasarvasvamupAdisha~njananyai | kapilAtmaka vAyumadireshatvaritaM tvaM paripAhi mAM gadaughAt || ##14-10## ##15 *THE TEACHINGS OF KAPILA ## matiriha guNasaktA bandhakR^itteShvasaktA tvamR^itakR^iduparundhe bhaktiyogastu saktim | mahadanugamalabhyA bhaktirevAtra sAdhyA kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-1## prakR^itimahadaha~NkArAshcha mAtrAshcha bhUtA- nyapihR^idapi dashAkShI pUruShaH pa~nchaviMshaH | iti viditavibhAgo muchyate.asau prakR^ityA kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-2## prakR^itigataguNaughairnAjyate pUruSho.ayaM yadi tu sajati tasyAM tadguNAstaM bhajeran | madanubhajanatattvAlochanaiH sApyapeyAt kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-3## vimalamatirupAttairAsanAdyairmada~NgaM garuDasamadhirUDhaM divyabhUShAyudhA~Nkam | ruchitulitatamAlaM shIlayetAnuvelaM kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-4## mama guNaguNalIlAkarNanaiH kIrtinAdyaiH mayi surasaridoghaprakhyachittAnuvR^ittiH | bhavati paramabhaktiH sA hi mR^ityorvijetrI kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-5## aha ha bahulahiMsAsa~nchitArthaiH kuTumbaM pratidinamanupuShNan strIjito bAlalALI | vishati hi gR^ihasakto yAtanAM mayyabhaktaH kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH ||##15-6## yuvatijaTharakhinno jAtabodho.apyakANDe prasavagalitabodhaH pIDayollaM~Nghya bAlyam | punarapi bata muhyatyeva tAruNyakAle kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-7## pitR^isuragaNayAjI dhArmiko yo gR^ihasthaH sa cha nipatati kAle dakShiNAdhvopagAmI | mayi nihitamakAmaM karma tUdakpathArthe kapilatanuriti tvaM devahUtyai nyagAdIH || ##15-8## iti suviditavedyAM deva he devahUtiM kR^itanutimanugR^ihya tvaM gato yogisa~NghaiH | vimalamatirathA.asau bhaktiyogena muktA tvamapi janahitIrthaM vartase prAgudIchyAm || ##15-9## parama kimu bahUktyA tvatpadAmbhojabhaktiM sakalabhayavinetrIM sarvakAmopanetrIm | vadasi khalu dR^iDhaM tvaM tvadvidhUyAmayAnme gurupavanapuresha tvayyupAdhatsva bhaktim || ##15-10## ##16 *NARA NARAYANA AND DAKSHAYAGA ## daksho viri~nchatanayo.atha manostanUjAM labdhvA prasUtimiha ShoDasha chApa kanyAH | dharme trayodasha dadau pitR^iShu svadhAM cha svAhAM havirbhuji satIM girishe tvadaMshe || ##16-1## mUrtirhi dharmagR^ihiNI suShuve bhavantaM nArAyaNaM narasakhaM mahitAnubhAvam | yajjanmani pramuditAH kR^itaturyaghoShAH puShpotkarAnpravavR^iShurnunuvuH suraughAH || ##16-2## daityaM sahasrakavachaM kavachaiH parItaM sAhasravatsaratapassamarAbhilavyaiH | paryAyanIrmitatapassamarau bhavantau shiShTaikaka~NkaTamamuM nyahatAM salalim || ##16-3## anvAcharannupadishannapi mokShadharmaM tvaM bhrAtR^imAn badarikAshramamadhyavAtsIH | shakro.atha te shamatapobalanissahAtmA divyA~NganAparivR^itaM prajighAya mAram || ##16-4## kAmo vasantamalayAnilabandhushAlI kAntAkaTAkShavishikhairvikasadvilAsaiH | vidhyanmuhurmuhurakampamudIkShya cha tvAM bhItastvAyAtha jagade mR^iduhAsabhAjA || ##16-5## bhItyAlama~NgajavasantasurA~NganA vo manmAnasantviha juShudhvamiti bruvANaH | tvaM vismayena paritaH stuvatAmathaiShAM prAdarshayaH svaparichArakakAtarAkShIH || ##16-6## sammohanAya militA madanAdayaste tvaddAsikAparimaLaiH kila mohamApuH | dattAM tvayA cha jagR^ihustrapayaiva sarva\- svarvAsigarvashamanIM punarurvashIM tAm || ##16-7## dR^iShTvorvashIM tvaM kathAM cha nishamya shakraH paryAkulo.ajani bhavanmahimAvamarshAt | evaM prashAntaramaNIyataro.avatAras tvatto.adhiko varada kR^iShNatanustvameva || ##16-8## dakShastu dhAturatilALanayA rajondho nAtyAdR^itastvayi cha kaShTamashAntirAsIt | yena vyarundha sa bhavattanumeva sharvaM yaj~no cha vairapishune svasutAM vyamAnIt || ##16-9## kR^iddheshamarditamakhaH sa tu kR^ittashIrSho devaprasAditaharAdatha labdhajIvaH | tvatpUritakratuvaraH punarApa shAntiM sa tvaM prashAntikara pAhi marutpuresha || ##16-10## ##17 *THE STORY OF DHRUVA ## uttAnapAdanR^ipatermanunandanasya jAyA babhUva suruchirnitarAmabhIShTA | anyA sunItiriti bharturanAdR^itA sA tvAmeva nityamagatiH sharaNaM gatA.abhUt || ##17-1## a~Nke pituH suruchiputrakamuttamaM taM dR^iShTvA dhruvaH kila sunItisuto.adhirokShyan | AchikShipe kila shishuH sutarAM suruchyA dussantyajA khalu bhavadvimukhairasUyA || ##17-2## tvanmohite pitari pashyati dAravashye dUraM duruktinihataH sa gato nijAmbAm | sA.api svakarmagatisantaraNAya puMsAM tvatpAdameva sharaNaM shishave shashaMsa || ##17-3## AkarNya so.api bhavadarchanishchitAtmA mAnI niretya nagarAtkila pa~nchavarShaH | sandR^iShTanAradaniveditamantramArgas tvAmArarAdha tapasA madhukAnanAnte || ##17-4## tAte viShaNNahR^idaye nagarIM gatena shrInAradena parisAntvitachittavR^ittau | bAlastvadarpitamanAH kramavardhitena ninye kaThoratapasA kila pa~ncha mAsAn || ##17-5## tAvattapobalaniruchChvasite digante devArthitastvamudayatkaruNArdrachetAH | tvadrUpachidrasanilInamateH purastA\- dAvirbabhUvitha vibho garuDAdhirUDhaH || ##17-6## tvaddarshanapramadabhAratara~NgitaM taM dR^igbhyAM nimagnamiva rUparasAyane te | tuShTUShamANamavagamya kapoladeshe saMspR^iShTavAnasi dareNa tathA.a.adareNa || ##17-7## tAvadvibodhavimalaM praNuvantamena\- mAbhAShathAstvamavagamya tadIyabhAvam | rAjyaM chiraM samanubhUya bhajasva bhUyaH sarvottaraM dhruva padaM vinivR^ittihInam || ##17-8## ityUchiShi tvayi gate nR^ipanandano.asau\- AnanditAkhilajano nagarImupetaH | reme chiraM bhavadanugrahapUrNakAmas tAte gate cha vanamAdR^itarAjyabhAraH || ##17-9## yakSheNa deva nihate punaruttame.asmin yakShaiH sa yuddhanirato virato manUktyA | shAntyA prasannahR^idayAddhanadAdupetAt tvadbhaktimeva sudR^iDhAmavR^iNonmahAtmA || ##17-10## ante bhavatpuruShanItavimAnayAto mAtrA samaM dhruvapade mudito.ayamAste | evaM svabhR^ityajanapAlanaloladhIstvaM vAtAlayAdhipa nirundhi mamAmayaughAn || ##17-11## ##18 *THE STORY OF PRITHU ## jAtasya dhruvakula eva tu~NgakIrte\- ra~Ngasya vyajani sutaH sa venanAmA | taddoShavyathitamatiH sa rAjavarya\- stvatpAde vihitamanA vanaM gato.abhUt || ##18-1## pApo.api kShititalapAlanAya venaH paurAdyairupanihitaH kaThoravIryaH | sarvebhyo nijabalameva saMprashaMsan bhUchakre tava yajanAnyayaM nyarautsIt || ##18-2## samprApte hitakathanAya tApasaudhe matto.anyo bhavanapatirna kashchaneti | tvannindAvachanaparo munIshvaraistaiH shApAgnau shalabhadashAmanAyi venaH || ##18-3## tannAshAtkhalajanabhIrukairmunIndrai\- stanmAtrA chiraparirakShite tada~Nge | tyaktAghe parimathitAdathorudaNDAt dordaNDe parimathite tvamAvirAsIH || ##18-4## vikhyAtaH pR^ithuriti tApasopadiShTaiH sUtAdyaiH pariNutabhAvibhUrivIryaH | venArtyA kabalitasampadaM dharitrIM\- AkrAntAM nijadhanuShA samAmakArShIH || ##18-5## bhUyastAM nijakulamukhyavatsayuktair devAdyaiH samuchitachArubhAjaneShu | annAdInyabhilaShitAni yAni tAni svachChandaM surabhitanUmadUduhastvam || ##18-6## AtmAnaM yahati makhaistvayi tridhAma\- nnArabdhe shatatamavAjimedhayAge | spardhAluH shatamakha etya nIchaveSho hR^itvA.ashvaM tava tanayAt parAjito.abhUt ||##18-7## devendraM muhuriti vAjinaM harantaM vahnau taM munavaramaNDale juhUShau | rundhAne kamalabhave kratoH samAptau sAkShAttvaM madhuripumaikShathAH svayaM svam || ##18-8## taddattaM varamupalabhya bhaktimekAM ga~NgAnte vihitapadaH kadApi deva | satrasthaM muninivahaM hitAni shaMsa\- nnaikShiShThAH sanakamukhAn munIn purastAt || ##18-9## vij~nAnaM sanakamukhoditaM dadhAnaH svAtmAnaM svayamagamo vanAntasevI | tattAdR^ikpR^ithuvapurIsha satvaraM me rogaughaM prashamaya vAtagehavAsin || ##18-10## ##19 *THE STORY OF PRACETAS ## pR^ithostu naptA pR^ithudharmakarmaThaH prAchInabarhiryuvatau shatadR^Itau | prachetaso nAma suchetasaH sutAnajIjanattvatkaruNA~NkurAniva || ##19-1## pituH sisR^ikShAniratasya shAsanAdbhavattapasyAbhiratA dashApi te | payonidhiM pashchimametya tattaTe sarovaraM sandadR^ishurmanoharam || ##19-2## tadA bhavattIrthamidaM samAgato bhavo bhavatsevakadarshanAdR^itaH | prakAshamAsAdya puraH prachetasAmupAdishadbhaktatamastavastavam || ##19-3## stavaM japantastamamI jalAntare bhavantamAseviShatAyutaM samAH | bhavatsukhAsvAdarasAdamIShviyAnbabhUva kalo dhruvavanna shIghratA || ##19-4## tapobhireShAmatimAtravardhibhiH sa yaj~nahiMsAnirato.api pAvitaH | pitA.api teShAM gR^ihayAtanAradapradarshitAtmA bhavadAtmatAM yayau || ##19-5## kR^ipAbalenaiva puraH prachetasAM prakAshamAgAH patagendravAhanaH | virAji chakrAdivarAyudhAMshubhiH bhujAbhiraShTAbhiruda~nchitadyutiH || ##19-6## prachetasAM tAvadayAchatAmapiH tvameva kAruNyabharAdvArAnadAH | bhavadvichintA.api shivAyadehinAM bhavatvasau rudranutishcha kAmadA || ##19-7## avApya kAntAM tanayAM mahIruhAM tayA ramadhvaM dashalakshavatsarIm | suto.astu dakSho nanu tatkShaNAchcha mAM prayAsyatheti nyagado mudaiva tAn || ##19-8## tatashcha te bhUtalarodhinastarUnkR^idhA dahanto druhiNena vAritAH | drumaishcha dattAM tanayAmavApya tAM tvaduktakAlaM sukhino.abhiremire || ##19-9## avApya dakShaM cha sutaM kR^itAdhvarAH prachetaso nAradalabdhayAdhiyA | avApurAnandapadaM tathAvidhastvamIsha vAtAlayanAtha pAhimAm || ##19-10## ##20 *THE STORY OF RISHABHAYOGISVARA ## priyavratasya priyaputrabhUtAdAgnIdhrarAjAdudito hi nAbhiH | tvAM dR^iShTavAniShTadamiShTamadhye tavaiva tuShTyai kR^itayaj~nakarmA || ##20-1## abhiShTutastatra munIshvaraistvaM rAj~nA svatulyaM sutamarthyamAnaH | svayaM janiShye.ahamiti bruvANastirodadhA barhiShi vishvamUrte || ##20-2## nAbhipriyAyAmatha merudevyAM tvamaMshato.abhUrR^iShabhAbhidhAnaH | alokasAmAnyaguNaprabhAvaprabhAvitAsheShajanapramodaH || ##20-3## tvayi trilokIbhR^iti rAjybhAraM nidhAya nAbhiH saha merudevyA | tapovanaM prApya bhavanniShevI gataH kilAnandapadaM padaM te || ##20-4## indrastvadutkarShakR^itAdamarShAdvavarSha nAsminnajanAbhavarShe | yadA tadA tvaM nijayogashaktyA svavarShamenad{}vyadadhAH suvarSham || ##20-5## jitendradattAM kamanIM jayantImathodvahannAtmaratAshayo.api | ajIjanattatra shataM tanUjAnyeShAM kShitIsho bharato.agrajanmA || ##20-6## navAbhavanyogivarA navAnye tvapAlayanbhAratavarShakhaNDAn | saikA tvashItistava sheShaputrAstapobalAdbhUsurabhUyamIyuH || ##20-7## uktvA sutebhyo.atha munIndramadhye viraktibhaktyanvitamuktimArgam | svayaM gataH pAramahaMsyavR^ittimadhA jaDonmattapishAchacharyAm || ##20-8## parAtmabhUto.api paropadeshaM kurvanbhavansarvanirasyamAnaH | vikArahIno vichachAra kR^itsnAM mahImahInAtmarasAbhilInaH || ##20-9## shayuvrataM gomR^igakAkacharyAM chiraM charannApya paraM svarUpam | davAhR^itA~NgaH kuTakAchale tvaM tApAnmamApAkuru vAtanAtha || ##20-10##